Wilderness First Responder tips

CABCDE vs MARCH

Het CABCDE-protocol en het MARCH-protocol zijn twee benaderingen die worden gebruikt in de spoedeisende geneeskunde om de beoordeling en behandeling van een kritieke patiënt te structureren. Hoewel ze beide tot doel hebben om levensbedreigende aandoeningen te identificeren en te behandelen, zijn er enkele verschillen tussen de twee protocollen.

Het ABCD-protocol werd geïntroduceerd in de acute geneeskunde eind vorige eeuw. Dr. McSwain richtte in 1975 het NAEMT (National Association for Emergency Medical Technicians) op welke al vrij snel het PHTLS (Pre Hospital Trauma Life Support) ontwikkelde. Hieruit voortvloeide al snel de ABCD (vitale functies) methodiek. Niet veel later werd er al snel een E toegevoegd (E van exposure, thermoregulatie). Door militaire ervaringen in Irak met dodelijke bloedingen werd er rond 2005 een C (catastrofale bloedingen) voor de A gevoegd. Er ontstond ook een stroming die van mening was dat het tijd was voor een nieuw protocol: MARCH.

Het grote verschil met MARCH is de afwezigheid van de D in de ‘primary survey’ (vlotte eerste onderzoek gericht op vitale functies). In de Nederlandse acute zorg wordt nog steeds geopteerd voor de ABCDE-methodiek. De krijgsmacht is recent overgestapt naar het MARCH-protocol. Onze medic Siebe Sietsma vindt dat in een wildernis setting een korte maar heldere D -overweging (hersenfunctie) noodzakelijk is voor verdere beslissingen en wijze van slachtoffer behandeling. Het is belangrijk dit onderzoeksmoment kort te houden omdat je nog in de primary survey zit; vergelijkbaar met letsel aan het wervelkolom overweging. Het kan dus niet zo zijn dat de hulpverlener uitgebreid het Glasgow Coma Scale formulier in gaat vullen terwijl het slachtoffer langzaam sterft aan onderkoeling om dat de hulpverlener nog niet toegekomen was aan de E.  

CABCDE
C Catastrofale bloeding
Beoordeling en beheer van levensbedreigende bloedingingen
A Airway
Beoordeling en beheer van de luchtweg.
B Breathing
Beoordeling en beheer van de ademhaling.
C Circulation
Beoordeling en beheer van de bloedsomloop.
D Disability
Neurologische evaluatie om eventuele neurologische aandoeningen te identificeren.
E Exposure
Volledige blootstelling van de patiënt om andere verwondingen of tekenen van trauma te identificeren.

Het CABCDE-protocol is voornamelijk gericht op de initiële stabilisatie en beoordeling van een patiënt. Het benadrukt het belang van het snel identificeren en behandelen van levensbedreigende aandoeningen, zoals catastrofale bloedingen, een verstoorde luchtweg, ademhalingsproblemen, circulatoire instabiliteit en neurologische noodsituaties. Dit protocol wordt vaak gebruikt in noodsituaties, zoals traumagevallen. Tijdens de Wilderness First Aid en de Wilderness First Responder cursus werken we met het CABCDE protocol. Wel leggen we het MARCH protocol verder in detail uit tijdens de WFR.

MARCH

Aan de andere kant richt het MARCH-protocol zich op de prioritering en behandeling van ernstige bloedingen bij een patiënt met levensbedreigend letsel. Het acroniem MARCH staat voor:

M Massive hemorrhage (massale bloeding)
A Airway (luchtweg)
R Respiration (ademhaling)
C Circulation (circulatie)
H Hypothermia (onderkoeling)

Het MARCH-protocol is voornamelijk gericht op de behandeling van bloedingen, omdat ernstige bloedingen een van de belangrijkste oorzaken zijn van vermijdbare sterfgevallen bij trauma. Het protocol legt de nadruk op het stoppen van bloedingen, het zorgen voor een goede ademhaling en circulatie, en het voorkomen van onderkoeling bij de patiënt.

Afkortingen van protocollen

ABCD – vier vitale functies en belangrijke terugkerende metingen

CABCDE – benaming van het protocol en ‘primary survey’

V.C.CWK.A.B.C.D.E. – afkorting van de stappen in de primary survey

Scene assessment – eerste stap in slachtofferbehandeling

Primary survey – het eerste vlotte onderzoek gericht op vitale functies (CABCDE)

Secundary survey – uitgebreide tweede onderzoek en daadwerkelijke behandeling

Slachtoffer behandeling

Slachtoffer behandeling begint dus met een vlotte scene assesment gevolgd door de primary survey. Hierbij wordt er puur gekeken naar de vitale functies van het slachtoffer. Er is nu iets meer informatie en prioriteit van een eventuele behandeling bekend dus kan er eventueel gestart worden met het inschakelen van het noodplan. Nu kan de secundary survey beginnen; het daadwerkelijk behandelen van gevonden letsels. Van top tot teen wordt het slachtoffer onderzocht, uitgevraagd, ontsmet, ingepakt en transportgereed gemaakt. Rapportage formulieren en meetinstrumenten kunnen ingevuld worden. Inmiddels zal er iets meer bekend zijn over een eventueel vervoersplan waarmee de mogelijkheid ontstaat om het slachtoffer transport gereed te gaan maken.