Ben je van plan om op jouw volgende reis boven de 2500 hoogtemeters te komen? Dan ligt hoogteziekte op de loer. De beste preventie van hoogteziekte is langzaam stijgen, zodat je lichaam kan acclimatiseren. Daarbij is het verstandig om lager te slapen dan dat je overdag bent geweest. Ook wel ‘walk high, sleep low’. Wat gebeurt er eigenlijk in jouw lichaam waardoor hoogteziekte ontstaat en wat kun je in je EHBO-kit stoppen om nog een steentje bij te dragen aan het voorkomen of indien nodig verhelpen van hoogteziekte? Dit onderwerp wordt ook behandeld tijdens de Wilderness First Responder cursus in Zweden.

First things first: wat is hoogteziekte?
Hoogteziekte ontstaat door een tekort aan zuurstof in het lichaam. Hoe hoger je bent, hoe lager de luchtdichtheid. Het lichaam heeft tijd nodig om hier aan te wennen. Gun je het lichaam geen tijd dan heb je kans op zuurstof tekort met hoogteziekte als gevolg.

Waar moet je op letten: de symptomen
Een eerste symptoom van hoogteziekte is duizeligheid. Mensen voelen zich licht in het hoofd, zien minder en kunnen flauwvallen. Binnen zes uur na een snelle stijging tot boven 2500 meter kan hoofdpijn opkomen. Let ook op verminderde eetlust, misselijkheid, braken, moeheid en zwakte. Je kunt ook koorts krijgen, vooral als er sprake is van longoedeem. Hoogteziekte lijkt op een kater na een avond stappen. Kenmerkend is ook dat mensen (vooral vrouwen) vocht vasthouden. Acute hoogteziekte kan overgaan in hersenoedeem.

In je EHBO-kit: Acetazolamide

Tijdens jouw reis naar hoogtes boven de 2500m dient de focus dus te liggen op preventie en acclimatisatie van hoogteziekte. Voor noodsituaties is ‘acetazolamide’ (diamox) het middel om mee te nemen bij tochten door hooggebergte in afgelegen gebieden.

Het is Siebe’s advies om niet te starten met een klim als acclimatisatie en gefaseerd klimmen onhaalbaar blijkt. Medicatie dient nooit ter vervanging gebruikt te worden tegenover dalen, enkel als aanvulling. Lees de bijsluiter en overleg met je arts als je acetazolamide preventief wilt gebruiken.

Hoe werkt het?
Acetazolamide beïnvloedt een enzym die de productie van bicarbonaat regelt. Dit zorgt voor een toename aan CO2 in het bloed waardoor de ademhaling toeneemt en zuurstof opname toeneemt. Het lichaam wil namelijk dat de CO2 en O2 verhouding in evenwicht blijft. Dit proces wordt versneld door gebruik van acetazolamide. Zonder het slikken van dit medicijn zal door acclimatisatie hetzelfde effect bereikt worden. Het heeft dus geen zin om eindeloos door te blijven slikken, langzaam stijgen blijft de beste preventie.

Acetazolamide inname > afname koolzuurzuuranhydrase > toename bicarbonaat productie > toename verzuring > toename CO2 concentratie > toename O2 afgifte

Preventief gebruik kan gestart worden één dag voor aanvang van de klim en kan tot 2 dagen na het bereiken van de gewenste hoogte voortgezet worden. Er dient 3 of 4 dagen door te gaan met inname indien er sneller is gestegen dan geadviseerd en er geen acclimatisatie heeft plaatsgevonden. Als er per direct gedaald wordt dan mag preventief gebruik gelijktijdig stopgezet worden.